Po raz kolejny okazało się, że życie jest bogatsze niż moja wyobraźnia. W zeszłym tygodniu do mojej koleżanki adwokat zawitała klientka z zaskakującą informacją. Pani złożyła do sądu pisemne oświadczenie o odrzucenie spadku (a w istocie wniosek o przyjęcie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku). Pani mieszkała w dużym oddaleniu od sądu, poinformowała sąd, że nie będzie się mogła stawić w sądzie osobiście i – niestety – podała swój adres zameldowania (jeszcze dalszy niż miejsce zamieszkania). Sąd wezwał panią do złożenia ustnego oświadczenia w sądzie miejsca zameldowania (drugi koniec Polski). Pani dzwoniła do sądu, tłumacząc swoją sytuację, ale usłyszała, że nic to sądu nie obchodzi (niestety, poniekąd słusznie), a w ogóle, to i tak teraz oświadczenie pani nie ma znaczenia, bo dawno minął jej termin do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Klientka koleżanki była załamana. Czy miała powody?
Szczerze mówiąc, nie sądziłam, że możliwość złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem jest wykorzystywana, skoro szybciej można sprawę załatwić u notariusza. Oczywiście pomijam sytuacje, kiedy spadkobiercy niedługo po śmierci spadkodawcy składają wniosek o stwierdzenie nabycia spadku i – jeżeli termin jeszcze nie minął – sąd odbiera ustne oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku „z urzędu”, czyli z własnej inicjatywy. Skoro jednak są osoby, które korzystają z możliwości złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed sądem, to ten wpis może się im przydać.
Już w latach 60-tych Sąd Najwyższy (postanowienie SN – Izba Cywilna z dnia 20. lutego 1963 r., I CR 109/63) zajmował się podobnym problemem i doszedł do wniosku, że „jeżeli pisemne oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, podpisane przez spadkobierców i zawierające niezbędne dane, wpłynęło do sądu”, to złożenie ustnego oświadczenia przed sądem już po upływie sześciomiesięcznego terminu nie stoi na przeszkodzie, aby to oświadczenie uznać za skuteczne. Zdaniem sądu 6-ciomiesięczny termin do przyjęcia lub odrzucenia spadku powinien był w całości wykorzystany przez spadkobiercę na rozważenie, czy przyjąć, czy odrzucić spadek. Spadkobierca nie powinien być przymuszany do skracania tego terminu, żeby skalkulować, czy sąd zdąży odebrać ustne oświadczenie w terminie, czy też nie. Co więcej, pisemne oświadczenie powinno być honorowane, nawet wtedy, gdy przez pomyłkę zostało skierowane do innego, niewłaściwego sądu. Trafnie? Moim zdaniem tak.
Trzeba mieć świadomość, że nie jest to rozwiązanie wprost wyrażone w ustawie, a jedynie – interpretacja prawa, niewiążąca inne sądy, choć będąca ważną wskazówką w stosowaniu prawa. Nie doradzam więc wykorzystywania tej drogi, jeżeli nie ma takiej potrzeby. To po prostu „koło ratunkowe”.
Na koniec jeszcze informacja, co takie oświadczenie powinno zawierać:
1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;
2) tytuł powołania do spadku – czyli, czy jest testament, czy też w grę wchodzi dziedziczenie ustawowe;
3) treść złożonego oświadczenia;
4) dane wszystkich spadkobierców ustawowych, informacje na temat wszystkich testamentów (również tych nieważnych) i miejsce ich przechowywania;
Do oświadczenia należy złożyć skrócony odpis aktu zgonu, lub prawomocne orzeczenie o uznaniu za zmarłego, lub stwierdzenie zgonu.
Dzień dobry!
Orzeczenie jest z 1963 roku, a to jeszcze przed wejściem w życie KC. Czy obowiązujące wówczas przepisy nie prowadziły do odmiennych wniosków niż obecnie obowiązujące normy?
Słuszna uwaga, ale ówczesny przepis brzmiał tak: Art. 35 Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone tylko w ciągu sześciu miesięcy od chwili, kiedy spadkobierca dowiedział się o tytule powołania go do spadku. Spadkobiercę, który w ciągu powyższego terminu nie złożył takiego oświadczenia, uważa się za przyjmującego spadek wprost.
Witam,
bardzo fajny i przydatny artykuł;) Mam jednak jedno pytanie związane z nim, otóż jestem właśnie w takiej sytuacji iż mam w spadku po zmarłej matce cześć mieszkania które zamieszkuje i cały czas (od śmierci matki) zadłuża ojciec. Spółdzielnia mieszkaniowa wystąpiła do sądu przeciwko ojcu jak i mnie (jestem zameldowany w tym mieszkaniu choć nie mieszkam tam od kilkunastu lat)za zadłużenie tytułem czynszu. W spółdzielni zasugerowano mi złożenie wniosku o nadanie spadku, tyle że odpowiedź sądu jak rozumiem będzie mi wiadoma – przyjęcie spadku WPROST , ponieważ nie składałem żadnych wniosków i zadziałało to z automatu?! Zaznaczę że było to 7 lat temu …niestety nie byłem wówczas w kraju. Po pogrzebie matki wróciłem za granice i nie przypuszczałem że mam obowiązek przyjęcia lub odrzucenia spadku po mamie. Swoją drogą wówczas nie było żadnego zadłużenia. Ojciec cały czas zajmuje to mieszkanie nie pozwala mi podjąć żadnych kroków by cokolwiek w tej sprawie zmienić (alkoholik) . Nie mam z nim od wielu miesięcy kontaktu. Chcę się zrzec tego spadku lecz zastanawiam się czy muszę składać wniosek o przyznanie czy mogę złożyć po prostu wniosek o odrzucenie spadku z podaniem wyjaśnienia o nie możliwości złożenia owego wniosku w terminie 6 miesięcy z powodu błędu polegającego na braku świadomości rzeczywistego stanu majątku ?(o zadłużeniu dowiedziałem się kilka miesięcy temu )
Zanim Pan podejmie jakąkolwiek decyzję, proszę koniecznie udać się po poradę do prawnika. Tu na blogu nie odpowiadam na pytania w indywidualnych sprawach.
Witam. chciałbym tylko zwrócić uwagę, że z podanego przykładu nie wynika czy klientka koleżanki złożyła wniosek do sądu już po upływie 6-cio miesięcznego terminu czy w jego trakcie, a jest to istotna różnica.
Ma Pan rację – uzupełniam: wniosek złożyła jeszcze w terminie.
Możliwość złożenia do sądu wniosku o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest bardzo często wykorzystywana, ponieważ jest to tańsza opcja niż załatwienie sprawy u notariusza.
Mam pytanie o orzecznictwo dotyczące 6-miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia spadkowego – w zakresie uznania, że oświadczenie jest skuteczne, o ile wniosek o jego przyjęcie został wniesiony do sądu z zachowaniem tegoż terminu. Cytuje Pani orzeczenie SN z 1963 r. odnoszące się do stanu prawnego sprzed wprowadzenia obecnie obowiązującego kodeksu cywilnego. Ciekawi mnie, czy pod rządami obecnego k. c. Sąd Najwyższy zajmował się tym zagadnieniem?
O nowszym orzecznictwei pisałam tu
Mam taki problem. Dostałem z Sądu wezwanie o uznanie spadku po zmarłym 2 lata temu bracie. Nie miałem z nim i jego rodziną żadnego kontaktu od 18. lat. W dokumentach sądowych są oświadczenia żony i jego syna o odrzuceniu spadku. Ja pojęcia nie miałem, że należy złożyć taki wniosek o odrzuceniu, (ponoć jest zadłużenie) nie posiadałem odpisu aktu zgonu i żadnych dokumentów, nawet nie wiedziałem, gdzie mieszkał.
Co w tej chwili mogę zrobić?
Jedyne, co mogę doradzić, to udać się po poradę prawną do prawnika.
złozyłam wniosek o pozwolenie na odrzucenie spadku moich dzieci nieletnich 13.stycznia 28 lutego mija 6 miesiecy czy zdaze odpisac dzieci.
Trzeba się spieszyć po uprawomocnieniu się postanowienia. Nic innego nie pozostaje.
czy po złożeniu wniosku do sądu o odrzucenie spadku termin 6 miesięcy ulega zatrzymaniu?wniosek złożony w terminie-chodzi o to że sprawa wyznaczona przez sąd przekracza kilka dni (9 dni nie mieścimy się w czasie do tych 6 miesięcy
Proszę zapoznać się z tym wpisem: https://bezprawaanirusz.pl/zgoda-na-odrzucenie-spadku-przez-maloletniego-zawieszenie-terminu-przedawnienia/
Witam
A jak przedstawia sie sytuacja, gdy złożyłam wniosek o drzuceniu spadku zanim go dostałam ? Czy taki akt jest prawomocny ?
Dziękuję za pytanie. Postaram się poruszyć ten temat w osobnym wpisie.
Witam , mam pytanie , czy jak minął czas 6 miesiecznego casu do odrzuceniu spadkui chcialbym go teraz zgloscic do sądu , z aktem zgonu mamy , czy po jej uplywie terminu bedzie mozliwosc czy sad mi odrzuci ten dlug po rodzicach ,ale termin juz minął 3 miesiace temu . ?
Nie jestem pewna, czy dobrze zrozumiałam pytanie, ale odpowiem w ten sposób – termin 6 miesięczny jest bezwzględny i nie da się go przedłużyć. Można próbować innych sposobów (bez gwarancji sukcesu), ale po to trzeba się zgłosić do prawnika – i to szybko.
Mam pytanie. Mój ojciec zmarł z przedawkowania alkoholu 8 lat temu, rodzina ze strony ojca nie utrzymywała z nami kontaktu tak jak ojciec. Nawet nie powiadomili nas o pogrzebie. Wiadomość o zgonie otrzymaliśmy od osoby całkowicie obcej. A teraz przyszło pismo z firmy windykacyjnej z żądaniem spłaty zadłużenia z umowy kredytowej z bankiem. w pierwszym odruchu przez telefon wyraziłam chęć zapłaty, ale pisemnie miałam napisane że zanim wpłacę jakiekolwiek pieniądze to chcę mieć dokumenty potwierdzające na jakiej podstawie żądają zapłaty. No i przesłali tylko list w odpowiedzi i kopie umowy która była przez niego podpisana.
Jak do tej pory nie dostarczyli umowy cesji którą się podpieli w żądaniu, jak również nie dali wyroku sądowego.
Zaznaczam, że nikt nas nie poinformował o konieczności złożenia takiego oświadczenia a na dokładkę ja wtedy pracowałam poza granicami kraju.
Co zrobić?
Zgłosić się pilnie do prawnika po pomoc. Naprawdę internej nie jest lekarstwem na wszystko. Trzeba zobaczyć dokumenty, zobaczyć, czy nie ma przedawnienia itp. – na żywo.
Dziękuję za odpowiedź. Niestety to prawda, bez pomocy prawnej nie damy rady nic zrobić.
Wychodzi na to iż mam szansę ( kilka procent ) na pozytywne rozpatrzenie wniosku i uruchomienie od początku sprawy w celu odrzucenia spadku.
Bardzo przydatny blog, informacje podane prostym językiem, zrozumiałym dla większości. Pani Mecenas tak trzymać 🙂
Witam, mam pytanie. 2 lata temu zmarł wój mojego męża. Był on bratem mojej teściowej, która zmarła 20 lat temu. Mąż otrzymywał informacje o odrzuceniu spadku kolejno przez żonę zmarłego, jedno z dzieci i jego dzieci i wnuki, żyjącego rodzeństwa i ich dzieci i wnuków. Nie otrzymał informacji o odrzuceniu spadku przez jedną z córek zmarłego, która mieszka za granicą. Mąż również nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku po wujku, ponieważ uważał, że wszystko odziedziczy właśnie ta córka zamieszkała za granicą. Jednak po przeczytaniu Pani bloga,zaczynam mieć wątpliwości… Czy słusznie? Czy można by ewentualnie jeszcze jakoś wybrnąć z tej sytuacji? Nadmieniam, że kontakty ze zmarłym mieliśmy sporadyczne, życzenia świąteczne i ewentualne spotkania na ślubach czy pogrzebach (mąż też był na pogrzebie wuja). Zgodnie z uzyskaną na pogrzebie informacją od wdowy, zmarły miał podobno bardzo wiele długów… Obecnie zmarł mój teść i będziemy składali oświadczenie o odrzuceniu po nim spadku (nie miał żadnego majątku, a jedynie długi). Czy byłaby możliwość ewentualnie odrzucić teraz spadek po wuju, tłumacząc to tym, że nie mieliśmy informacji o długach i że odrzucamy po śmierci teścia jako jednego ze spadkobierców wuja? Czy pierwszeństwo w dziedziczeniu spadku po wujku miał mój mąż czy teść, czy obaj równocześnie? Teść nie otrzymywał żadnych informacji o odrzuceniu spadku, pisma te wysyłane były przez sąd jedynie do męża. Proszę o radę i z góry bardzo dziękuję. Pozdrawiam!
Przykro mi – nie udzielam porad na blogu.
jak sie zrzec spadku po terminie ,prosze o pomoc w tej spraweie chca mne zamknac do wiezienia za dlugi rodziny
Na pewno Panu nie pomogę przez internet. Nie widzę takiej możliwości, a i dla Pana to raczej niebezpieczne. Proszę szybko zgłosić się do prawnika „na żywo” z wszystkimi dokumentami, jakimi Pan dysponuje. Wprawdzie po terminie nie da się odrzucić spadku, ale może prawnik znajdzie jakieś wyjście z sytuacji.
Czytam i czytam ale nadal nie wiem czy lepiej do sądu czy adwokata.otrzymałąm postanowienie z sądu o nabyciu spadku po osobie ,która zmarłą w 2014 roku i potrzebuję porady
Jeżeli potrzebuje Pani porady to do adwokata. W sądzie może mieć Pani kontakt z pracownikami sądu (protokolantami, urzędnikami), którzy nie są w stanie udzielić pełnej porady prawnej. Najczęściej to nie są prawnicy.